Kind- en jeugdhulp

Speltherapie:

Speltherapie is een vorm van psychotherapie voor kinderen waarbij spel als middel wordt gebruikt om het kind te begrijpen en te helpen. Binnen de speltherapie krijgt een kind de mogelijkheid geboden om datgene waar hij/zij tegen aan loopt in spelvorm uit te drukken. Woorden zijn er vaak nog niet, maar via spel kan het kind al spelend toch grip krijgen op alles wat het rondom en binnen zichzelf ervaart. Door gebeurtenissen letterlijk uit te spelen kan het kind gebeurtenissen verwerken en gevoelens een plek geven, zodat deze beter hanteerbaar zijn. Spel is dan ook van grote betekenis voor de cognitieve, sociale en emotionele ontwikkeling van kinderen. 

Dramatherapie:

Dramatherapie is een behandelvorm die zich richt op het overwinnen, onderkennen, verminderen of accepteren van psychische, sociale en emotionele problemen. In dramatherapie kun je gevoelens leren herkennen, uiten en/of verdragen. Daarnaast kan gewerkt worden aan het ontwikkelen van reflectievermogen, het uitbreiden van gedragsrepertoire en het uitbreiden van interpersoonlijke en communicatieve vaardigheden. Het Griekse woord ‘drama’ betekent handelen. In dramatherapie worden verschillende theaterwerkvormen en expressietechnieken ingezet, waaronder rollenspel, poppenspel, improvisatie, grime, decor en verhalend werk. Op de spelvloer wordt een fictieve en veilige situatie gecreëerd om te experimenteren met gedrag en om de eigen binnenwereld vorm te geven. Hierdoor kunnen veranderingsprocessen en/of verwerkingsprocessen op gang komen en worden begeleid.

Rouw- en verliestherapie:

Verlies hoort bij het leven. Het kindje verlaat de moederschoot, de jongere gaat weg uit het veilige nest van de familie, je ontgroeit bekende omgevingen en mensen, je verliest vriendschappen en wordt geconfronteerd met het overlijden van geliefden. Niet elk verlies leidt tot rouw. Maar sommige verliezen hebben zo’n impact op het leven van een kind, dat er hulp nodig is. Veel kinderen bezoeken de praktijk vanwege echtscheiding van ouders, het verliezen van een familielid of vriendje. Soms zijn de klachten pas zichtbaar maanden nadat het verlies heeft plaatsgevonden.

Kinderen reageren anders op verlies dan volwassenen en elk kind reageert ook weer anders op verlies. Het karakter, de thuissituatie en de leeftijd van het kind spelen een rol maar ook het “soort” verlies zorgt voor verschillende reacties. Een kind heeft de neiging om bij echtscheiding het verdriet te verbergen terwijl je bij overlijden vaak terugval in de ontwikkeling van het kind ziet.

Alarmerende signalen bij kinderen en jongeren:

– er voortdurend triest uitzien, gejaagd tempo, vermoeid zijn, sociale activiteiten vermijden, onverschilligheid, gekweld worden door gevoelens van waardeloosheid en zelfverwijt, grijpen naar alcohol of drugs of geleid worden door stemmingen.

De belangrijkste taak van de rouwtherapeut is het kind te leren zijn/haar emoties te uiten. Dit kan door het voeren van gesprekjes, samen aan de slag gaan met creatieve opdrachten of door exposuretechnieken. Soms is hulp voor het hele gezin nodig omdat we zien dat het kind zich juist zorgen maakt om zijn ouders.

Cognitieve gedragstherapie:

Cognitieve gedragstherapie (CGT) is een behandelvorm waarbij gedragstherapie en gesprekstherapie gecombineerd worden. In deze behandelvorm staan de cognities van het kind of de jongere centraal: gedachten, fantasieën, herinneringen en opvattingen over gebeurtenissen. Vaak worden bepaalde gebeurtenissen door een ‘gekleurde bril’ bekeken waardoor er negatieve gedachten kunnen ontstaan.  

In de therapie krijgt het kind of de jongere inzicht in hoe denken, voelen en doen (gedachten, gevoelens en gedrag) invloed op elkaar hebben. Door het onderzoeken, bespreken en veranderen van dat gedrag en die gedachten krijgt het kind of de jongere een meer objectieve kijk op de eigen gevoelens en waarnemingen. Door anders over bepaalde situaties te leren denken, is het ook mogelijk om anders met deze situaties om te gaan. 

Soms ligt de nadruk op het oefenen van ander gedrag en soms ligt de nadruk op het oefenen van andere gedachten. Door anders te doen of anders te denken, gaat het kind of de jongere zich ook anders voelen. Exposure is daarom een belangrijk onderdeel van de cognitieve gedragstherapie. Exposure houdt in dat lastige situaties ook echt opgezocht worden. Hierdoor kan het kind of de jongere angsten overwinnen en kan vermijdingsgedrag doorbroken worden. Door nieuwe, positieve ervaringen op te doen worden er succesmomenten gecreëerd die ervoor zorgen dat het kind of de jongere beter in staat is om met de uitdagingen van het dagelijks leven om te gaan.

Narratieve therapie:

Narratief werken helpt kinderen om gebeurtenissen beter te ordenen en verwerken.

Narratieve therapie is een effectieve vorm van gesprekstherapie. Narratieve therapie gaat ervan uit dat de manier waarop kinderen hun verhaal vertellen, bepaalt hoe ze in het leven staan. Door deze verhalen te analyseren en waar nodig bij te stellen, ontstaat ruimte voor nieuwe inzichten. Dit maakt narratieve therapie een uniek en uiterst werkzaam therapeutisch instrument.

Sommige kinderen en jongeren spreken niet graag over ingrijpende traumatische levenservaringen. Ze ervaren zichzelf als falend, waardeloos en geïsoleerd van hun familie, vrienden en omgeving. Als we goed naar hen luisteren ontdekken we waar interesses liggen. Als blijkt dat een kind of jongere gek is op bijvoorbeeld voetbal, dan wordt dit het uitgangspunt van het gesprek. We spreken dan over de doelman, aanvallers, verdedigers en supporters en brengen hun eigen levensteam in kaart. We kijken naar de obstakels die ze op hun eigen levenspad tegenkomen en onderzoeken die samen. Dit maakt het gesprek met het kind/jongere voller en rijker.

We herkennen de dominante verhaallijnen bij kinderen die aanzetten tot gedachten als ik ben niks waard, het zal mij nooit lukken of ik kom er nooit meer overheen. We gaan op zoek naar rijkere en meer gewenste “zelfverhalen”.

Narratieve therapie stelt het kind centraal als expert van zijn/haar eigen leven.

EMDR

EMDR staat voor Eye Movement Desensitization and Reprocessing. Een afkorting die we om ons heen steeds vaker horen.  Maar wanneer gebruiken we nu EMDR?

EMDR kan worden ingezet als een kind of een jongere tegen problemen aanloopt, waarvan vermoed wordt dat deze te maken hebben met eerdere ingrijpende gebeurtenissen (trauma). Het doel van deze behandelvorm is om de emotionele lading die de ingrijpende gebeurtenis met zich meebrengt weg te nemen.

Op de website van www.emdrkindenjeugd.nl staan een aantal mooie filmpjes waarin kort en duidelijk wordt uitgelegd hoe een EMDR-traject verloopt.

Handelingsgerichte diagnostiek

Om de zorg binnen onze praktijk zo volledig mogelijk aan te kunnen bieden, biedt Praktijk Ponga ook handelingsgerichte diagnostiek aan. 

Handelingsgerichte diagnostiek is doelgericht, flexibel, op maat en passend bij de situatie. De gedragswetenschapper verzamelt op gerichte wijze informatie en analyseert dit met als doel betere beslissingen te kunnen nemen over de interventie die nodig is om de situatie van de cliënt te verbeteren. 

Er wordt gedurende het diagnostisch proces nauw samengewerkt met het kind of de jongere, ouders en omgeving/school. 

Binnen Praktijk Ponga vindt diagnostiek enkel en alleen plaats indien dit noodzakelijk is voor de voortgang van het behandeltraject. Er wordt diagnostiek ‘op maat’ aangeboden, wat inhoudt dat er niet gewerkt wordt volgens een vaststaand diagnostiekprotocol. Per onderzoeksvraag wordt er bekeken welk gebruik van diagnostische middelen passend is. 

De diagnostiek kan gericht zijn op vragen rondom het intelligentieniveau, de executieve functies, de sociaal-emotionele ontwikkeling van het kind of de jongere of ontwikkelingsstoornissen zoals ADHD en ASS.  

Ook het gezin kan hierin worden meegenomen. Het gezin vormt immers de primaire leefwereld voor kinderen en jongeren. Om problemen van kinderen en jongeren goed te begrijpen kan het heel functioneel zijn om meer zicht te krijgen op het gezinssysteem waarbinnen de problemen zich voordoen.

Tijdens een gezinsonderzoek wordt samen met de betrokken gezinsleden onderzocht op welke manier de problematiek van het kind wordt beïnvloed door de gezinscontext en vice versa. Vanuit verschillende invalshoeken wordt naar de situatie gekeken, waardoor meerdere aspecten van de problematiek zichtbaar worden. 

Binnen Praktijk Ponga wordt geen complexe differentiaaldiagnostiek geboden en valt diagnostiek naar onder andere hechtingsproblematiek, forse systeem-problematiek en diagnostiek bij een zware hulpverleningsgeschiedenis buiten het bereik. 

ACT (acceptance and commitment therapy):

ACT (Acceptance and Commitment Therapy) is een wetenschappelijk onderbouwde vorm van gedragstherapie. Binnen deze vorm van therapie wordt er vanuit gegaan dat je onvermijdelijk hindernissen tegenkomt in je leven, die je kunnen verhinderen om je waarden na te streven. ACT biedt handvatten en technieken om te leren omgaan met vervelende gedachten, moeilijke emoties en onaangename situaties. Het doel van ACT is psychologisch flexibel te zijn, dat wil zeggen dat je leert meebewegen met wat het leven biedt, goed of slecht. 
ACT kan worden ingezet bij kinderen en jeugdigen die met zichzelf en hun emoties worstelen. Hierbij kan gedacht worden aan kinderen en jongeren met gevoelens van (faal)angst, een laag zelfbeeld, stemmingsklachten, motivatieproblemen en boos of opstandig gedrag (ongeacht of hier een stoornis aan ten grondslag ligt). 

Theraplay:

Theraplay is een behandelvorm waarbij de relatie tussen ouder en kind verbeterd wordt met behulp van speelse, verzorgende en uitdagende activiteiten. Als ouder leer je je kind beter aan te voelen en te begrijpen. Door de activiteiten die je samen met de behandelaar en je kind doet verbetert het contact. Je ervaart hoe de behandelaar de interactie met je kind opbouwt en jij wordt daar als vanzelfsprekend in betrokken. Deze ervaring helpt je om sommige activiteiten zelf thuis ook toe te passen, zowel op momenten waarop je echt iets samen wilt doen, als op de gewone dagelijkse momenten.

De positieve ervaringen neem je dus mee naar huis; Niet als verplicht huiswerk, maar gewoon omdat het leuk is.  Dat is Theraplay… opgroeien met plezier… voor ouder en kind! Voor het kind zijn deze plezierige momenten belangrijk om zelfvertrouwen op te bouwen en een gehechtheidsrelatie aan te kunnen gaan met de volwassene die voor hem zorgt. Door de intensieve, positieve interactie ervaart het kind zichzelf als de moeite waard en geliefd…een basisgevoel dat we elk kind zouden willen meegeven.

Uitgangspunt van Theraplay is dat de ouder-kind relatie van groot belang is voor een gezonde ontwikkeling. Theraplay helpt daarbij en richt zich op 4 essentiële kenmerken in de ouder-kind relatie: Structuur, Betrokkenheid, Verzorging en Uitdaging.

Omdat voor een kind spel het middel is om zich uiten, gevoelens te delen en contact te maken wordt dit gebruikt om het onderlinge contact te verbeteren en meer invloed uit te kunnen oefenen op het gedrag van het kind.

Kenmerkend voor Theraplay is dat de ouder volledig betrokken wordt bij de behandeling. Samen met ouder en kind probeert de therapeut te ontdekken wat er niet goed gaat in de ontwikkeling van het kind en hoe je als ouder daarbij ingezet kan worden om hierin verbetering te brengen.

Opvoedondersteuning is bedoeld voor ouders/pleegouders die vragen hebben over de ontwikkeling van hun kind of over omgaan met specifiek gedrag. Dit kan bijvoorbeeld gaan om eetproblemen, slaapproblemen, problemen in de omgang met broertjes en/of zusjes of het zoeken naar manieren om een kind extra te stimuleren in de ontwikkeling. Met u als ouder wordt gekeken naar de inhoud van het probleem en wordt samen gezocht naar praktische oplossingen.

ArVT (Affectregulerende Vaktherapie)

Affectregulerende Vaktherapie (ArVT) is een ervaringsgerichte behandeling, met als doel affectregulatievaardigheden bevorderen. Een goede affectregulatie is voorwaardelijk voor het ontwikkelen van cognitief leren en zelfregulatie. Zelfregulatie is het aan kunnen passen van gedrag aan de omgeving.

Door samen met de vaktherapeut activiteiten te doen, gericht op het gewaarworden en waarnemen van lichamelijke sensaties, behoeften en gevoelens, leert het kind reflecteren en delen over wat het doet, voelt en denkt.

Doelgroep

Affectregulerende Vaktherapie is beschreven voor kinderen (van 4 tot 12 jaar) met ongereguleerd gedrag voortkomend uit verhoogde spanning waar nog geen woorden voor zijn.

Ongereguleerd gedrag kan zichtbaar zijn in: fysieke gespannenheid, hyperactief of teruggetrokken gedrag, zich niet laten reguleren door een ander, moeilijk aanspreekbaar zijn op gedrag, problemen met aandacht richten en concentratie, wel kunnen praten maar niet kunnen toelichten waarom zij doen wat ze doen en terugkerende problemen in de omgang met volwassenen en leeftijdsgenoten.

Naar aanleiding van de ontwikkelingsanamnese is er een vermoeden dat er verhoogde stress is geweest in de eerste levensjaren voortkomend uit kind, ouder of omgevingsfactoren.

Deze kinderen laten probleemgedrag zien waarbij de hypothese is dat er sprake is van een verstoorde of niet op gang gekomen affectregulatie.

Hoewel de intervantie beschreven is voor kinderen zijn we er als kennisnetwerk van overtuigd dat de ArVT ook voor adolescenten en volwassenen geïndiceerd kan zijn. De ontwikkeling hiervan is in volle gang en hopen we in het handboek t.z.t. te kunnen toelichten.

Psychomotorische therapie:

Bij psychomotorische therapie staan lichaamsbeleving en bewegingsgedrag centraal. Door sport en spel of lichaamsgeoriënteerde oefeningen komt het kind letterlijk in beweging of staat juist stil bij zijn ervaringen. Zo leert het kind om lichaamssignalen, gevoelens en gedragspatronen te herkennen, te verwoorden en begrijpen. Vervolgens wordt er geoefend om tot nieuwe ervaringen, inzichten en gedrag te komen.

Video-hometraining:

Video-hometraining (VHT) is een vorm van professionele begeleiding voor ouder(s)/verzorger(s) met vragen en/of problemen in de opvoeding. Het doel van VHT is om het natuurlijke contact te ondersteunen en te herstellen.

De gezinsbehandelaar maakt videobeelden van het dagelijkse (gezins)leven. Deze beelden worden samen met ouder(s)/verzorger(s) bekeken en geanalyseerd. Hierdoor krijgen ouder(s)/verzorger(s) inzicht in de behoeften van het kind en de interactie in het gezin. De gezinsbehandelaar helpt ouder(s)/verzorger(s) om hun eigen handelen af te stemmen op de ontwikkelingsbehoeftes van kun kind(eren).

Trainingen in groepsverband:

Stoere schildpadden training voor kinderen van 4-6 jaar die te maken hebben met echtscheiding van hun ouders.

Brusjestraining (voor kinderen met een zorgintensieve broer/zus)

Vitaliteitsprogramma

Dappere dino training voor kinderen van 6-8 jaar die te maken hebben met echtscheiding van hun ouders.

Daarnaast worden er gedurende het jaar verschillende trainingen aangeboden afhankelijk van de vraag. Deze trainingen worden gegeven door onze therapeuten.
Een voorbeeld van een training  op maat is de weerbaarheidstraining,

Weerbaarheidstraining “kom maar op, ik ben top”

Op onze website wordt aangegeven wanneer de eerst volgende training start. De training bestaat uit 10 bijeenkomsten. In deze training kunnen kinderen van 9 -13 jaar leren dat hun manier van reageren er één is, maar dat er ook andere manieren van reageren zijn. Manieren waardoor zij beter voor zichzelf kunnen opkomen. Er wordt gewerkt aan inzicht in en vaardigheden om:

• Hoe de problemen ontstaan;
• Hoe je op verschillende manieren kunt opkomen voor jezelf;
• De invloed van gedachten, gevoel, gedrag en gevolg;
• Zelfbeeld en zelfvertrouwen;
• Een gesprek te beginnen (iets durven zeggen) en je mening kunnen geven;
• Te reageren op pesten en kritiek;
• ‘Nee’ te zeggen;
• Boosheid op een goede wijze te uiten;
• Problemen en ruzies op te lossen.

Koru-groep (individuele behandeling aangevuld met groepstherapie)

De KORU-groep is een vorm van behandeling voor kinderen in de leeftijd van 2,5 tot 5 jaar. De hoofdbehandelaar van de groepsbehandeling is de gedragswetenschapper. Er wordt gebruik gemaakt van een speciaal samengesteld programma waarbij verschillende vormen van behandeling gecombineerd worden, zowel individueel als in groepsvorm. De effectiviteit van de behandeling wordt hierdoor vergroot. Er worden diverse behandelmethodes ingezet, zoals speltherapie, dramatherapie en psychomotorische therapie.

Een belangrijk onderdeel van het programma is systemisch werken. Ouder(s)/verzorger(s) zijn namelijk een onmisbare schakel in de behandeling van het kind. Er wordt om die reden intensief samengewerkt met ouders. Dit vindt plaats door onder andere thuisobservaties, oudergesprekken en themabijeenkomsten. In samenspraak met ouders wordt afgestemd hoe de betrokkenheid plaats gaat vinden. In afstemming wordt ook de kinderopvang/peuterspeelzaal of school betrokken.